Karikaturteikning er toleranse
Teiknaren skyt ikkje med hagle. Han råkar dei som fortener kritikk. Lars Gauden-Kolbeinstveit i Dag og Tid:
Publisert: 2. oktober 2015
Av Lars Gauden-Kolbeinstveit , filosof og rådgiver i Civita
Teiknaren skyt ikkje med hagle. Han råkar dei som fortener kritikk.
I desse dagar gjev kunstnar Thomas Knarvik ut boka In his name med karikaturteikningar på det danske forlaget Tøkk. Boka skulle eigenleg kome ut på eit norsk forlag for tre månader sidan, men forlaget har drege heile opplaget på 2500 attende, og bøkene skal nå destruerast (brennast) av uvisse grunnar.
Det er særleg overgrep i namnet til religionen som vert karikerte og kritiserte. Både jødedom, kristendom og islam vert karikerte, så ein kan ikkje legitimera brenninga med at kunstnaren er for hard med berre éin religion. Det må vera noko anna.
På sundag fekk eg eit norsk eksemplar av boka som var sleppt unna bokbålet. Eg hadde med meg boka på t-banen, men gøymde henne under jakka. Eg vart usikker. Kan eg trygt sitja å bla i ei slik bok på t-banen i Oslo? Truleg, men kven veit? Til liks med forlaget gøymde eg bort boka. Er me feige? Men det er etter kvart mange døme på at dei som karikerer islam vert truga eller utsette for dødeleg vald, då er det sjølvsagt legitimt å vere redd. Det norske forlaget har sagt at dei ikkje vil gje ut Knarviks bok på grunn av manglande «kvalitetssikring», og at kunstnaren og forlaget «har et forskjellig standpunkt i det islamkritiske landskapet». Forleggjar, Håvard Mossige, seier det ikkje rett ut, men det kan verka som han freistar å seia at Knarvik driv med islamkritikk som ikkje er legitim. I staden for å vedgå at han er redd, noko som vil ha vore forståeleg, freistar han å diskreditera Knarvik politisk.
Den same feige haldninga såg me hos den norske regjeringa (og store delar av pressa) under karikaturstriden for ti år sidan. I staden for rett ut å seia at dei frykta vald og åtak på til dømes ambassadar og avisredaksjonar, så hengde regjeringa ut Selbekk som ein illegitim islamkritikar. Toleransen er såleis snudd på hovudet. I staden for å krevja meir toleranse frå dei valdelege så krev ein toleranse frå dei som brukar den sjølvsagde retten til ytringsfridom.
Det er rolla til ein teiknar å setja ting på spissen. Knarvik sparkar i fleire retningar, men skyt ikkje med hagle. Han råkar dei som fortener kritikk. Han karikerer religiøse overgriparar – ikkje berre med å teikna dei som frodande og brutale, men òg som stakkarslege, enkle og dermed vel så fråstøytande. Dette er gode karikaturar fordi det råkar overgriparane og ikkje vanlege og harmlause religiøse.
Knarvik, som ikkje har teikna profeten Muhammed i boka, seier det best sjølv: «Jeg mener, at Muhammed allerede blir karikert igjennom de bilder, som religiøse galninger tegner av ham igjennom deres ugjerninger. »
Innlegget er publisert i Dag og Tid fredag 2. oktober 2015.
Relatert
Bjelken i Klassekampens øye
Vi kan ikke faktasjekke oss ut av informasjonskrigen
Er dekningen av amerikansk valgkamp opplysende?
Rokkan kunne spart seg for å Si;D
Sommer i redaksjonen
